KENTSEL ULAŞIM

Ulaşım Sistemi - Toplu Taşım - Planlama - Politikalar

Prof. Dr. Tülay KILINÇASLAN

• Ülkemizdeki hızlı kentleşme sürecinde ulaşım ağlarının tasarım ve planlaması kentsel sorunların başında gelmektedir. Metropoliten kentlerdeki erişim zorlukları kentlileri yeni yaşam tarzlarına zorlamaktadır.
• Ulaşım teknolojisinin tarihsel gelişimiyle başlayan kitap; kent merkezi, konut, sanayi gibi kentsel işlevlerin ulaşım sistemiyle ilişkisini ve yol kademelenmesini ele almakta, ardından yaşam kalitesini doğrudan etkileyen yolların tasarımını içeren bölümle devam etmektedir. Bu bölümde  çevresel değerlerin ön plana çıktığı günümüzde bisiklet ve yaya yollarının tasarım ilkeleri de yer almaktadır.
• Büyük kentlerde ulaşım sorunlarına çözüm olarak öne sürülen toplu taşıma türleri, taşıma sistemlerinin planlanması ve tasarımı üçüncü bölümde anlatılmaktadır. Dördüncü bölüm ulaşım planlaması konusunu ele almakta, dört aşamalı planlama süreci, yolculuk talebinin belirlenmesi, türel dağılım ve yolculukların ulaşım sistemine yüklenmesi konularıyla, ulaşımda kullanılan sayısal modelleri içermektedir.
• Yaşanabilir kentleri ortaya çıkarmayı hedefleyen yerel yönetimlerin ne tür ve yöntemde ulaşım politikalarına sahip olması gerektiği son bölümde anlatılmaktadır.

YAZARLAR HAKKINDA:

• Prof. Dr. Tülay KILINÇASLAN

İTÜ Mimarlık Fakültesi’nden 1968 yılında Yüksek Mühendis Mimar ünvanıyla mezun oldu. 1978 yılında İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehircilik Kürsüsü’nde kentsel ulaşım konusunda doktorasını tamamladı. 1980-1992 yılları arasında Michigan State Üniversitesi’nde misafir araş­tırmacı ve King Faisal Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak bulundu. 1995 yılında İTÜ Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü’nde Doçent ve 2002 yılında Profesör ünvanını aldı. Kentsel ulaşım konularında araştırma ve yayınları bulunmaktadır.

• Prof. Dr. Cüneyt ELKER

ODTÜ Mimarlık Fakültesi’nden 1968 yılında mezun oldu. 1981 yılında kentlerde ulaşım sistemi konulu doktorasını İTÜ Mimarlık Fakültesi’nde tamamladı. 1982 yılında Şehircilik Ana Bilim Dalı’nda Doçent, 2002 yılında Profesör ünvanını aldı. Halen Atılım Üniversitesi Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi öğretim üyeliği görevini yürüt­mektedir. Birçok kentin ulaşım planlaması çalışmasında görev yaptı. Mimarlık ve şehircilik yarışmalarında ödül ve mansiyonları ile ulusal ve uluslararası yayınları bulunmaktadır.

• Prof. Dr. Ela BABALIK SUTCLIFFE

ODTÜ Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü’nden 1994 yılında mezun oldu. 1996 yılında aynı üniversitenin Kentsel Politika Planlaması ve Ye­rel Yönetimler Programı’nda yüksek lisans eğitimini bitirdi. 1996-2000 yılları arasında University College London Centre for Transport Studies biriminde Kentsel Ulaşım Planlaması üzerine doktora çalışmasını yaptı. 2000 yılında ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı, 2009 yılında Doçent ünvanını aldı, halen aynı bölümde öğretim üyesidir. Ulaşım politikaları, kentsel ulaşım planlama­sı, kentsel raylı sistem planlaması, trafik azaltma ve yönetimi konula­rında çalışmaktadır.

SUNUŞ:

Çağımızda uygarlık ve yaşam büyük ölçüde metropoliten alanlarda gelişmekte ve insana hizmeti amaçlayan etkinliklere ancak iyi bir ulaşım sistemiyle erişmek mümkün olmaktadır. Ulaşım bir taraftan faaliyet grup­larını birbirine yaklaştırarak ekonomik etkinlik ve yarar sağlarken diğer yandan yarattığı hava kirliliği, gürültü ve ayırıcı nitelikteki fiziksel varlığı ile kitleleri olumsuz etkilemektedir. Olumsuzlukları en aza indirmek üzere yeni yaklaşımlara gerek duyulurken; yaşanabilir kent ortamlarının yaratıl­ması için ulaşımı etkileyen ögelerin bir arada ve toplumsal uzlaşma içinde planlanması XXI. yüzyılın vazgeçilmez koşulu olarak belirmektedir.

Kentsel işlev alanlarının mekanda yer seçimi kararları, ulaşım ağları, güzergahlar, araç türleri, işletim sistemleri ve daha birçok etken kentsel ulaşım sistemini etkilemektedir. Kitabın ilk bölümünde taşıt araçları, yol ağları ve teknolojinin gelişimi, ilk çağlardan başlayarak tarihsel perspektif içinde incelenmekte; sanayi devrimi sonrası ve bilişim çağında gösterdiği devinim tartışılmaktadır. İkinci bölümde, ulaşım sistemi, yol ağında kade­melenme, bölgesel düzeyden çıkmaz sokağa kadar yolların işlevleri, yol ta­sarımı ve kavşaklar anlatılmaktadır. Ekolojik ve çevresel değerleri savunan modern toplumun gündeminde yeralan bisiklet ve yaya ulaşımı tasarım ilkeleriyle ikinci bölümün sonunda yer almaktadır. Üçüncü bölümde, bü­yük kentlerde ulaşım sorunlarına çözüm olarak sunulan toplu taşıma tür­leri, taşıma sistemlerinin planlama ve tasarımı ele alınmaktadır. Dördüncü bölüm, ulaşım planlama süreci, kentsel alanda veri toplama yöntemleri, yolculuk talebinin belirlenmesi, yolculukların kentsel alanda dağılımı, türel dağılım ve yükleme aşamaları açıklandıktan sonra kullanılan matematik­sel modelleri içermektedir. Beşinci bölüm, çağdaş toplumun yaşanabilir kentlerini oluşturmak üzere, yolculuk taleplerini yönlendirme amacıyla kullanabilecek çeşitli ulaşım politikalarını açıklamaktadır.   

Kentli nüfusun hızla artması ülkemizin kentsel alandaki sorunlarına çö­zümlerin sağlanmasında yeterli donanımda plancılara gereksinimi de art­tırmaktadır. Türkiye’de 16 üniversite lisans ve/veya lisans üstü düzeyinde Şehir ve Bölge Planlaması eğitimi vermekte ve Planlama Odası’na kayıtlı 5000’i aşan plancı bulunmaktadır. Ulaşım sistemini oluşturan ögeleri ele alan ve planlama yöntemlerini açıklayan bu kitabın içeriği planlama eği­timinde önemli bir yeri olan ulaşım planlama derslerine yardımcı olmak üzere hazırlanmıştır. Eğitim amacına yönelik olmasının yanısıra, bu yayın­la ulaşım planlamasıyla ilgili kurum ve kuruluşlarda çalışanlar ve kent ya­şamıyla ilgilenen tüm okurlara kaynak kitap olması amaçlandı.

Prof. Dr. İsmet Kılınçaslan kitap içeriğinin oluşturulmasından baskı aşamasına kadar ilgisini esirgememiş, metnin hazırlanmasında çok önem­li katkıları olmuştur. Kendisine teşekkürü bir borç biliyorum.

Prof. Dr. Tülay Kılınçaslan
Ocak 2017

İÇİNDEKİLER:

SAYFALAR: