KENT EKONOMİSİ

Sektörlerin Gelişimi - Ekonomik Coğrafya - Arazi Ekonomisi - Yapısal Analiz

Prof. Dr. İsmet KILINÇASLAN

ISBN:	97860588444-07
Boyut:	16,5 x 24 cm. İplik dikiş cilt
Sayfa Sayısı:	456 sayfa, 1.Hamur 90 gr.
Kapak:	4 renkli, kulaklı sert karton
Görseller:	226 Şekil ve Tablo
1. Baskı Tarihi:	Ekim 2010
2. Baskı Tarihi:	Mart 2018

• Kentler gücün, zenginliğin ve yeniliğin olduğu kadar yoksulluğun ve ümitsizliğin de merkezleridir. Kent ve bölge ekonomisi ulusal kalkınma, toplumsal gelişme açısından çok önemlidir. Kitapta bölgesel gelişme/kalkınma kuramları sektörlerin tarihsel gelişimi, kentleşme süreci ve toplumsal, teknolojik evrimlerle ilişkili olarak incelenmekte; azgelişmişlik olgusu, farklılaşan ekonomik yapılar ve kentsel formlarla birlikte ele alınmaktadır.
• İkinci baskıda dışsallıklar ve küme yerleşmeler konuları genişletilmiş, güncel ekonomik coğrafya yaklaşımlarına yer verilmiştir. Türkiye’ye özgü analizler ve kentsel, bölgesel gelişme politikaları yeni bölümde incelenmiştir. Yayın öncelikle kent planlama ve iktisat lisans eğitimine yönelik olmasına karşın, içerdiği konular ve örnekler itibariyle kamu yöneticilerine ve araştırmacı kişi ve kuruluşlara kaynak sağlayıcıdır. Kitap metni, açıklayıcı şemalar, grafikler gibi okumayı kolaylaştırıcı çok sayıda görselle desteklenmiştir.

 

YAZAR HAKKINDA:

Prof. Dr. İsmet KILINÇASLAN

İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden 1969 yılında mezuniyeti sonrasında fakültenin Şehircilik Kürsüsü’nde asistanlık görevine başladı. 1970 yılında Fulbright burslusu olarak gittiği Michigan State Üniversitesi’nde Kent Ekonomisi alanına yönelerek “Belediye Harcamaları“ (Municipal Expenditures) konulu teziyle 1972’de Yüksek Lisans derecesini aldı. 1974 yılında “Hizmetler ve Belediye Giderleri Analizi” isimli doktora tezini İTÜ’de tamamladı ve 1979’da Doçent ünvanını aldı. 1980-81 yıllarında Michigan State Üniversitesi’nde misafir öğretim üyeliği yaptı. 1981-1991 arasında Suudi Arabistan, King Faisal Üniversitesi Kent ve Bölge Planlaması Bölümü’nde öğretim üyeliği ve yüksek lisans program yöneticiliği görevinde bulunmuştur.

1991 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü öğretim kadrosuna dönerek 1995 yılında Profesör unvanını aldı. İTÜ Sürekli Eğitim Merkezi Başkanlığı, İTÜ Çevre ve Şehircilik Uygulama-Araştırma Merkezi Müdürlüğü ve İTÜ Rektör Yardımcılığı gibi akademik ve yönetimsel görevler üstlenmiştir.

Kent Ekonomisi, Kentin Ekonomik Evrimi ve Kentsel Tasarım konularında araştırmaları ve yayınları bulunan yazar halen üniversitede dersler vermekte ve kurucusu olduğu NİNOVA Yayınevi’nin faaliyetlerini yürütmektedir.

Kitapları:

• Büyük İstanbul Şehrinde Hizmetler ve Belediye Giderleri Analizi Üzerine bir Deneme. İTÜ. Mimarlık Fakültesi Yayını,1974.
• Internal Migration and Metropolitan Development in Turkey. (iki eş yazarla birlikte) INTERMET Yayını, İstanbul 1976
• İSTANBUL, Kentleşme Sürecinde Ekonomik ve Mekansal Yapı İlişkileri. İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını, 1981.
• Kentleşmenin Ekonomik Yönleri. İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını 2002.

ÖNSÖZ:

Ülkemizde kentleşmenin 1950’li yıllarda hız kazanmasına karşın bu sürecin getirdiği karmaşık sorunları çözecek kuşakların üniversitelerde yetişmesi çok sonra gerçekleşmiştir. Şehircilik bilim dalına ait konular, üniversitelerin mimarlık, mühendislik ve kamu yönetimi bölümlerinin öğretim programlarında yan dal olarak uzun yıllar yer almıştır. Şehir ve bölge plancısı yetiştirmek üzere ilk lisans programının 1960’lı yıllarda başlaması Mimarlık fakültelerini bir anlamda uyarıcı olmuş ve ‘şehircilik’ dalı bir uzmanlık alanı olarak 1970’li yıllarda yüksek lisans programlarına yerleşmiştir. Mimarlık eğitimi sanat, mühendislik ve sosyal bilimleri de kapsadığı için Kent Planlaması ve Şehirciliğin disiplinlerarası bir meslek eğitimi olduğu mimarlık ‘camia’sında sıkça dile getirilmekteydi. İktisat biliminin kent planlamasındaki önemi, artan kentsel rantlar ve devasa belediye bütçeleri nedeniyle daha iyi kavranmıştır. Bilgisayar kullanımının yaygınlaşması ekonomik verilerin sayısal analizini kolaylaştırmış, her türlü kentsel hizmetin maliyeti karar vericiler tarafından kolayca hesaplanabilir olmuştu.

İTÜ’de doktor asistan olarak ilk ‘Şehir Ekonomisi’ dersini verdiğim yıllarda öğrencilere birkaç önemli makale dışında tavsiye edilecek Türkçe kitap bulunmuyordu. Yüksek Lisans öğrencilerine verdiğimiz seminerlere, karmaşık soruları yanıtlamak üzere değerli Prof. Dr. Haydar Kazgan hocamızı davet ederdik. Osmanlı ticaret kurumlarına ait araştırmalarıyla ve toplumsal tabakaların analizi konusunda engin bilgisiyle bana her zaman hem yol gösterici oldu, hem de iktisat bilimini sevdirdi. Kendisini şükranla anıyorum.

Doktoramı tamamladığım 1975 yılından başlayarak hem İTÜ’de hem de görevli bulunduğum diğer üniversitelerde Kent Ekonomisi dersleri vermem nedeniyle bu kitabı hazırlamak kaçınılmaz bir görev haline gelmişti. Derslerde işlediğim konular bu kitabın temelini oluşturmaktadır. Kuramsal bilgilerin anlaşılması için öğrencilerle yarıyıl içinde seminerler düzenleyip, özel alan çalışmaları yapıyorduk. Konuların uygulaması biçiminde olan bu öğrenci çalışmalarının bir kısmını kitaba katarak örneklerin çoğaltılması ve anlatımda kolaylık sağlanması amaçlanmıştır.

Ekonomik faaliyetlerin coğrafî alanda yer seçimi araştırmaları 19. Yüzyılda başlamıştır. Nüfusun mekanda yayılışı, insan faaliyetlerinin fiziksel coğrafyadaki yoğunlaşmaları ve uzaklıkların getirdiği iktisadi farklılıkları araştıran bilim dallarının başında Ekonomik Coğrafya gelmektedir. Kent ekonomisinin ana konularından olan arazi ekonomisi ve firma kuruluş yeri seçimi gibi konuların yurdumuzdaki araştırmasında da coğrafyacılar öncülük etmişlerdir. 1970’li yıllarda ‘İstanbul Sanayiinde Kuruluş Yeri’ çalışmasını yapan Prof. Erol Tümertekin ve İÜ Coğrafya Enstitüsü tarafından yayınlanan eserlerin kentsel ekonomik analiz çalışmalarına çok katkısı olduğunu belirtmem gerekir.

Planlama teorisi, Türkiye’nin ekonomi tarihi, kentleşme ve kentsel ekonomik politikalar, göç coğrafyası, kent ve toplum tarihi gibi çok değişik alanlarda yayımlanmış pek çok eser sahibi ve üretken bilim adamı Prof. Dr. İlhan Tekeli’nin yayınları, kent ekonomisinin yanında birçok disipline katkıda bulunmuş ve pek çok akademisyene esin kaynağı olmuştur. Bu kitabın birçok bölümünde değerli eserlerinden yararlandım.

Küreselleşme, dijital evrim ve neoliberal ekonomi politikaları kitabın bu genişletilmiş baskısında daha geniş olarak yer almaktadır. Kullanılan veriler ve kaynakların güncellenmesi yanında, gelişme/kalkınma kuramları ile kentsel ve bölgesel ekonomik politikalar iki yeni bölüm olarak eklenmiştir. Bölüm içeriklerinin ayrıntılı açılımı giriş bölümünde yer almaktadır. Kitabın öncelikle planlama, kamu yönetimi ve iktisat eğitim proğramlarına yardımcı yayın olma niteliği yanında, içerdiği konular itibariyle karar verici yöneticiler, siyasiler ve kentsel planlama sürecini etkileyen meslek insanları için yararlı, aydınlatıcı olacağını umuyorum.

Bilnet Matbaası müdürü Ahmet Taner Özer ve yardımcısı Hale Aktepe Yaşar’ın kitabın baskı kalitesini yüksek tutmak üzere gösterdikleri ilgi ve titizlik unutulmaz. Yayının grafik tasarımı konusunda her zaman destek olan Ögr. Gör. Sema Bıyıklıoğlu’na katkılarından dolayı çok teşekkürler. İlk baskıdan itibaren görsellerin üretilmesi, metnin dizgiye hazırlanmasında yardımcı olan öğrencilerim Dr. Kerem Y. Arslanlı ve Dr. Buket Önem’e teşekkür ederim. Son olarak, giriştiğim her projede destek olduğu gibi bu yeni yayında da yardımlarını esirgemeyen, kitabın hazırlık ve baskı safhasında metni baştan sona okuyup düzeltme önerilerinde bulunan eşim Prof. Dr. Tülay Kılınçaslan’a çok teşekkür borçlu olduğumu ifade etmek isterim.

Prof. Dr. İsmet KILINÇASLAN
İstanbul, Mart 2018

 

İÇİNDEKİLER:

SAYFALAR: